อิหร่านใช้สิทธิเลือกตั้งประธานาธิบดี จับตาผลกระทบต่อสงครามในภูมิภาค

อิหร่านจัดการเลือกตั้งประธานาธิบดีในวันศุกร์ที่ 28 มิถุนายน หลังการอสัญกรรมอย่างกะทันหันของอดีตประธานาธิบดีเอบราฮิม ไรซี ในเหตุการณ์เฮลิคอปเตอร์ตกเมื่อเดือนที่แล้ว โดยเดิมมีผู้สมัครเลือกตั้ง 6 คน ไม่มีคนใดเป็นตัวเต็งเด่นชัด  และมีเพียงคนเดียวที่มีแนวคิดสายกลาง ส่วนที่เหลือเป็นพวกสายอนุรักษ์นิยมสุดขั้ว นอกจากนี้ครึ่งหนึ่งถูกคว่ำบาตรจากรัฐบาลชาติตะวันตก แต่ผู้สมัคร 2 คน ถอนตัวแล้วเมื่อวันพฤหัสบดี

การเลือกตั้งครั้งนี้มีผู้มีสิทธิเลือกตั้งราว 61 ล้านคน แต่คาดว่า จำนวนผู้ใช้สิทธิจะอยู่ในระดับต่ำ หลายคน บอกว่า จะบอยคอตต์โดยไม่ไปใช้สิทธิ เพราะไม่มีตัวเลือกที่แท้จริง มีผู้สมัครที่ผ่านการคัดกรองให้มีสิทธิลงสมัครได้เพียง 6 คน จากทั้งหมด 80 คน ผู้สมัครที่เป็นผู้หญิงถูกตัดสิทธิทั้งหมด

หากไม่มีผู้สมัครคนใดได้เสียงข้างมากชัดเจนในการเลือกตั้งวันนี้ ผู้สมัครที่ได้คะแนนสูงสุด 2 อันดับแรก จะต้องแข่งขันกันอีกครั้งในการเลือกตั้งรอบสองในวันที่ 5 กรกฎาคม

ผู้สมัครที่เหลือ 4 คน ประกอบด้วย

• โมฮัมหมัด บาเกอร์ กาลิบาฟ ประธานรัฐสภาคนปัจจุบัน ซึ่งเป็นอดีตผู้บัญชาการกองกำลังพิทักษ์การปฏิวัติอิสลาม (IRGC) และอดีตนายกเทศมนตรีกรุงเตหะราน
• ซาอีด จาลิลิ อดีตผู้แทนเจรจาเรื่องนิวเคลียร์ ซึ่งปัจจุบันเป็นตัวแทนของอยาตอลลาห์ อาลี คาเมเนอี ผู้นำสูงสุดของอิหร่าน ในสภาความมั่นคงแห่งชาติสูงสุด
• มาห์มุด เปเซชเคียน ผู้สมัครสายปฏิรูป ที่เคยเป็นรัฐมนตรีสาธารณสุข และเป็นสมาชิกรัฐสภามาตั้งแต่ปี 2561 เขามีนโยบายผ่อนคลายข้อจำกัดทางสังคม เช่น กฎหมายสวมฮิญาบ และพัฒนาความสัมพันธ์อันดีกับชาติตะวันตก ซึ่งอาจรวมถึงการเจรจาเรื่องนิวเคลียร์ครั้งใหม่กับชาติตะวันตก
• มอสตาฟา พูร์โมฮัมมาดี นักการศาสนาเพียงคนเดียว เคยเป็นอัยการของศาลปฏิวัติ และรัฐมนตรีช่วยกระทรวงข่าวกรอง
  
  

การเลือกตั้งจัดขึ้นในขณะที่อิหร่านกำลังเผชิญกับสภาพเศรษฐกิจย่ำแย่ เงินเฟ้อพุ่งสูงและการคว่ำบาตรของชาติตะวันตก บวกกับกระแสความไม่พอใจของประชนอย่างกว้างขวางต่อการปราบปรามผู้เห็นต่างอย่างรุนแรง นอกจากนี้การเลือกตั้งครั้งนี้ยังเป็นครั้แรกนับจากมาห์ซา อามินี หญิงสาวที่เสียชีวิตขณะอยู่ภายใต้การควบคุมตัวโดยตำรวจศีลธรรมเนื่องจากการสวมฮิญาบอย่างไม่เหมาะสมในปี 2565 ที่จุดชนวนประท้วงทั่วประเทศครั้งใหญ่ที่สุดนับตั้งแต่การปฏิวัติอิสลาม

ผู้ชนะการเลือกตั้งจะต้องเผชิญกับความท้ายในช่วงที่ความสัมพันธ์กับชาติตะวันตกเลวร้ายลง และสหรัฐฯ กำลังจะมีการเลือกตั้งประธานาธิบดีในเดือนพฤศจิกายนด้วย รวมทั้งมีความเสี่ยงเพิ่มขึ้นที่จะเกิดสงครามโดยตรงกับอิสราเอล หลังสองฝ่ายยิงตอบโต้กันครั้งแรกเมื่อ 2 เดือนที่แล้ว ในขณะที่สงครามระหว่างอิสราเอลและฮามาสขยายวงกว้าง โดยอิสราเอลเตรียมเปิดแนวรบใหม่กับกลุ่มเฮซบอลลาห์ในเลบานอน ที่ได้รับการหนุนหลังจากอิหร่าน

ขณะที่ผู้สังเกตการณ์จับตาดูสัญญาณบ่งชี้เกี่ยวกับแผนสืบทอดอำนาจต่อจากอยาตอลลาห์ อาลี คาเมเนอี วัย 85 ปี เดิมอดีตประธานาธิบดีไรซี เป็นตัวเต็งที่คาดว่าจะก้าวขึ้นสู่ตำแหน่งผู้นำสูงสุดคนใหม่ต่อจากคาเมเนอีในอนาคต แต่ก็ประสบอุบัติเหตุเสียก่อน