เปิดข้อบังคับ ประชุมสภาฯ ศึกซักฟอก "ประท้วง"บ่อย ด้วยเหตุผลอะไร

23 มีนาคม 2568  ญัตติอภิปรายไม่ไว้วางใจ จะเริ่มขึ้นตั้งแต่วันที่ 24- 26 มีนาคมนี้  เมื่อสำรวจความพร้อมฟากฝั่ง ผู้ถูกกล่าวหา ก็คือ "แพทองธาร ชินวัตร" นายกรัฐมนตรี ที่รอบนี้เป็นการอภิปรายไม่ไว้วางใจนายกรัฐมนตรี แต่เพียงผู้เดียว  ซึ่งก็เป็นหัวหน้าพรรคเพื่อไทย  ฉะนั้น มองการเตรียมการ "พรรคเพื่อไทย"  ได้วางตัว 20 สส. ที่เรียกว่า "ทีมพิทักษ์ข้อบังคับการประชุมสภา" เป็นที่เรียกร้อยแล้ว  โดย "อนุสรณ์  เอี่ยมสะอาด"  สส.พรรคเพื่อไทย ย้ำว่า ไม่ได้มาเพื่อเป็นองครักษ์คอยช่วยเหลือนายกฯ และไม่มีการประท้วงพร่ำเพรื่อให้เสียเวลา แต่จะประท้วงต่อเมื่อเห็นว่าสมาชิกฝ่ายค้านทำผิดข้อบังคับเท่านั้น

คราวนี้ชวนคอการเมือง ติดตามกันสักหน่อย  ที่ผ่านมา ข้อบังคับไหน ถูกประท้วง และอ้างอิงถึงอยู่บ่อยๆ ในสภาฯ 

เริ่มจากคำที่คุ้นหู้กันดี "ท่านประธานไม่เป็นกลาง" ปรากฎอยู่ใน ข้อ 9 ประธานสภามีหน้าที่และอำนาจ ดังต่อไปนี้

(1 ) เป็นประธานของที่ประชุม และต้องวางตนเป็นกลางในการปฏิบัติหน้าที่ยังรวมถึง ( 3) ควบคุมการรักษาความสงบเรียบร้อยในที่ประชุม 

เรื่องต่อมา คือ "อภิปรายฟุ่มเฟือย ซ้ำซาก" ปรากฎอยู่ใน ข้อ 69 การอภิปรายต้องอยู่ในประเด็นหรือเกี่ยวกับประเด็น  ต้องไม่ฟุ่มเฟือย วนเวียน ซ้ำซาก หรือซ้ำกับผู้อื่น และห้ามไม่ให้นำ เอกสารใด ๆ มาอ่านให้ที่ประชุมฟังโดยไม่จำเป็น และห้ามไม่ให้นำวัตถุใด ๆ เข้ามาแสดงในที่ประชุม เว้นแต่ ประธานจะอนุญาต

วรรค 2 คือ ห้ามผู้อภิปรายแสดงกิริยาหรือใช้วาจาอันไม่สุภาพ ใส่ร้าย หรือเสียดสีบุคคลใด และห้ามกล่าวถึงพระมหากษัตริย์หรือออกชื่อสมาชิกหรือบุคคลใดโดยไม่จำเป็น

ส่วนวิธีการประท้วง ก็ต้องทำตามข้อบังคับด้วย อยู่ในข้อ 71  สมาชิกผู้ใดต้องการประท้วงว่ามีการฝ่าฝืนข้อบังคับ ให้ยืนและยกมือขึ้นพ้นศีรษะ ประธานต้องให้โอกาสผู้นั้นชี้แจง แล้วให้ประธานวินิจฉัยว่าได้มีการฝ่าฝืนข้อบังคับตามที่ประท้วงหรือไม่ ข้อสำคัญของข้อนี้ คือ "คำวินิจฉัยของประธานถือเป็นเด็ดขาด"

เรื่องต่อมาก็คงได้ยินกันบ่อย "ต้องถอน" คือ ขอให้ถอนคำพูด อยู่ในข้อ ๗๒ เมื่อมีผู้ประท้วง ผู้อภิปรายอาจถอนคำพูดของตนหรือตามคำวินิจฉัยของประธานได้

ข้อสุดท้าย ที่ประธานวิปรัฐบาล ( วิสุทธิ์ ไชยณรุณ  ) ออกมาขู่วันก่อน  เรื่อง การเสนอขอปิดการอภิปราย ก็อยู่ในข้อ 74 ในกรณีที่ประธานพิจารณาเห็นว่าได้อภิปรายกันพอสมควรแล้ว จะขอให้ที่ประชุมวินิจฉัยว่าจะปิดอภิปรายหรือไม่ก็ได้

หากจะมองว่า นี่คือ ไม้เด็ด ของฝ่ายรัฐบาล ในการรับมือ พายุวาทกรรมจากฝ่ายค้านการเปิดญัตติซักฟอก นายกฯ ก็คงไม่ผิด นัก

โดยเฉพาะ การพยายามตัดบท "ขอปิดการอภิปราย"  โดยข้อบังคับดังกล่าว ต้องพิจารณาให้รอบคอบถ้วนถี่ ว่าจะนำมาใช้หรือไม่ อีกทั้งการนำมาใช้ ถูกจังหวะเวลา สมเหตุสมผลหรือไม่

เพราะหากจะนำมาใช้เพื่อเป็นการปกป้อง นายกฯ อย่างเกินควร ทำให้ญัตติไม่สมบูรณ์ นั้น ในทางการเมืองย่อมมีผลกระทบต่อภาพลักษณ์ของนายกฯ ที่อาจถูกกล่าวหาได้ว่า หนีการตรวจสอบ  เนื่องจากรัฐธรรมนูญ ได้ให้สิทธิ ฝ่ายนิติบัญญัติ ในการตรวจสอบ รัฐบาล ผ่าน"ญัตติอภิปรายไม่ไว้วางใจ" ตามระบอบประชาธิปไตย