ปฏิรูปคู่ขนาน "กอ.รมน." เสียงลือกระเป๋าของกองทัพ ชัดเจน!

2 พฤศจิกายน 2566 "ดร.สุรชาติ บำรุงสุข" อาจารย์ประจำคณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ให้มุมมองเกี่ยวกับเรื่องดังกล่าวไว้ดังนี้ 

บทความนี้จะทดลองนำเสนอข้อพิจารณาอย่างสังเขปบางประการ บนฐานคิดของการ “ปฏิรูป กอ. รมน.” ซึ่งเป็นประเด็นหนึ่งของข้อถกเถียงทางการเมืองในปัจจุบัน

1. การปฏิรูป "กอ.รมน." ต้องคิดคู่ขนานกับปัญหา 2 ภาคส่วน คือ การปฏิรูประบบงานความมั่นคงของประเทศ และการปฏิรูปกองทัพ

2. การปฏิรูปอาจต้องตอบคำถามในเบื้องต้นถึงการจัดบทบาท และภารกิจองค์การความมั่นคงของประเทศโดยรวม โดยเฉพาะที่เชื่อมโยงกับบทบาทของสภาความมั่นคงแห่งชาติ ซึ่งดำเนินภารกิจผ่านสำนักงานสภาความมั่นคงแห่งชาติ และเป็นอีกหน่วยงานที่ต้องการการปฏิรูปอย่างมาก

3. ประเด็นสำคัญเฉพาะหน้าคือ การพิจารณาถึงสถานะขององค์กรในโครงสร้างความมั่นคงของประเทศ และควรเป็นการพิจารณาภาพรวม แบบไม่แยกส่วน

4. การปฏิรูปจะต้องไม่เป็นเงื่อนไขที่นำไปสู่การจัดตั้งกระทรวงใหม่ เช่น ข้อเสนอในการจัดตั้ง "กระทรวงความมั่นคงภายใน" หรือในแบบของ "Department of Homeland Security" ของสหรัฐอเมริกา

5. การจัดตั้งกระทรวงความมั่นคงภายในอาจเป็นภาระด้านงบประมาณ และอาจไม่มีความจำเป็นเช่นในแบบของสหรัฐ เนื่องจากรัฐบาลอเมริกันไม่มีส่วนงานความมั่นคงภายในเช่นในแบบไทย การจัดตั้งดังกล่าวอาจนำไปสู่ความซ้ำซ้อนของภารกิจ และเป็นปัญหาอีกแบบในอนาคต มากกว่าจะช่วยแก้ปัญหา

6. การปฏิรูปเฉพาะในส่วนของ "กอ.รมน." นั้น ต้องตอบคำถามในเรื่องของ "บทบาทและภารกิจ" ในอนาคตให้ชัดเจน

7. การลดบทบาทบางส่วนเพื่อที่จะนำไปสู่การปรับลดงบประมาณของ "กอ.รมน." เป็นความจำเป็นสำหรับบริบททางการเมืองปัจจุบัน

8. การปรับลดภารกิจทางการเมืองบางประการเป็นสิ่งที่ต้องกระทำ และต้องทำให้เกิดความชัดเจน อันจะช่วยลดความหวาดระแวงทางการเมืองที่เกิดขึ้นในสังคมยุคปัจจุบัน

9. การจัดระดับและกำหนดสถานะขององค์กรมีนัยสำคัญว่า จะยังคงให้นายกรัฐมนตรีเป็น "ผอ.รมน." ต่อไปหรือไม่ เนื่องจากนายกฯ เป็นประธานสภาความมั่นคงฯ อยู่แล้ว และ "กอ.รมน." ไม่ใช่องค์กรนโยบายในระดับชาติ จึงไม่มีความจำเป็นที่นายกรัฐมนตรีจะต้องเป็นประธาน

10. การขยายองค์กรทั้งในส่วนของงบประมาณและบุคคลากร และความซ้ำซ้อนของภารกิจควรต้องนำมาพิจารณาอย่างจริงจัง เพื่อให้เกิดความเหมาะสมกับสถานการณ์ทางการเมืองของประเทศปัจจุบัน

11. ปัญหาบทบาทของ "กอ.รมน." ในภาคใต้มีความจำเป็นต้องกลับมาพิจารณาในกรอบของความสัมพันธ์ระหว่าง "กอ.รมน." "ศอ.บต." "กองทัพภาคที่ 4" กับหน่วยงานความมั่นคงทั้งในส่วนของพลเรือน ตำรวจ และทหาร ตลอดรวมถึงกระทรวงต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง

12. รัฐบาล กระทรวงกลาโหม และกองทัพโดยเฉพาะกองทัพบก อาจใช้โอกาสนี้เป็นจังหวะในการสร้างกรอบคิดในการปฏิรูปกองทัพ โดยมีประเด็น "กอ.รมน." เป็นส่วนหนึ่งของปัญหา และติดต่อไปถึงการปฏิรูประบบงานความมั่นคงของประเทศ โดยเฉพาะการปฏิรูป "สมช."

ดังได้กล่าวในข้างต้นแล้วว่า ข้อพิจารณาเหล่านี้เป็นการนำเสนออย่างสังเขป เพื่อให้เห็นปัญหาในภาพกว้าง แทนการยึดติดอยู่กับการพิจารณาถึงปัญหา กอ.รมน. แบบเป็นเอกเทศ

เพราะเป็นประเด็นที่เกี่ยวข้องกับงานความมั่นคงทั้งระบบ ไม่ใช่เฉพาะในส่วนของฝ่ายทหารเท่านั้น!