ยูเนสโก้ขึ้นบัญชี"เชียงใหม่" รอประกาศเป็น"มรดกโลก"

วันที่ 24 กรกฎาคม 2558  ที่โรงแรมเชียงใหม่แกรนด์วิว จังหวัดเชียงใหม่ องค์การบริหารส่วนจังหวัด ได้จัดสัมมนา เสนอพื้นที่เมืองเชียงใหม่ เป็นเมืองมรดกโลก โดยมี ศาสตร์จารย์เกียรติคุณ นายแพทย์เกษม วัฒนชัย องคมนตรี, นายสุริยะ ประสาทบัณทิตย์ ผู้ว่าราชการจังหวัดเชียงใหม่, นายศุภชัย เอี่ยมสุวรรณ รองผู้ว่าราชการจังหวัดเชียงใหม่, นายบุญเลิศ บูรณุปกรณ์ นายกองค์การบริหารส่วนจังหวัดเชียงใหม่, นายทัศนัย บูรณุปกรณ์ นายกเทศมนตรีนครเชียงใหม่ และ ดร.วสุ โปษยะนันท์ สถาปนิกชำนาญการพิเศษ กรมศิลปากร ร่วมอภิปรายความก้าวหน้าการขับเคลื่อนเมืองเชียงใหม่ บทบาทหน้าที่ และการเตรียมความพร้อมสู่มรดกโลก
นายบุญเลิศ บูรณุปกรณ์ นายกองค์การบริหารส่วนจังหวัดเชียงใหม่ เปิดเผยว่า เชียงใหม่เป็นนครแห่งประวัติศาสตร์ที่รุ่งเรือง มีศิลปวัฒนธรรมประเพณี ภูมิปัญญาท้องถิ่นที่งดงามโดดเด่นมีเอกลักษณะเฉพาะตัวที่ถ่ายทอดสู่โบราณสถาน โบราณวัตถุ สถาปัตยกรรม งานศิลปะ และหัตถกรรม ที่มีความเก่าแก่สืบทอดความเป็นล้านนามากว่า 720 ปี องค์การบริหารส่วนจังหวัดได้เห็นความสำคัญของการรักษาเอกลักษณ์ทางศิลปวัฒนธรรม ประเพณี ภูมิปัญญาท้องถิ่น สภาพแวดล้อมของสถาปัตยกรรมโบราณสถาน แหล่งประวัติศาสตร์ให้สืบทอดสู่คนรุ่นต่อไป จึงได้ร่วมกับคณะวิจิตรศิลป์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ กรมศิลปากร คณะสงฆ์ ผู้แทนถาวรไทยประจำองค์การยูเนสโก้ ประเทศฝรั่งเศส ส่วนราชการและองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ได้ร่วมมือกันเพื่อการอนุรักษ์และพัฒนามรดกทางวัฒนธรรมของอารยธรรมล้านนา ด้านศิลปกรรม และสิ่งแวดล้อมทางวัฒนธรรม เพื่อให้ได้รับการเชิดชูเกียรติในระดับประเทศและนานาชาติ โดยการพัฒนาเมืองเชียงใหม่เป็นเมืองมรดกโลก
ทั้งนี้ หน่วยงานต่างๆ ได้ร่วมกันจัดทำเอกสารเสนอให้เมืองเชียงใหม่เป็นเมืองมรดกโลกต่อคณะรัฐมนตรี ซึ่งทางทางคณะรัฐมนตรีได้มีมติ เมื่อวันที่ 27 มกราคม 2558 เห็นชอบให้เสนอเชียงใหม่เข้าสู่กระบวนการพิจารณาขึ้นบัญชีเบื้องต้นเมืองมรดกโลกขององค์กรยูเนสโก้ และในการประชุมคณะกรรมการมรดกโลกสมัยสามัญ ครั้งที่ 39 เมื่อวันที่ 28 มิถุนายน 8 กรกฎาคม 2558 ณ กรุงบอนน์ ประเทศสหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมนี ได้ให้การรับรองเมืองเชียงใหม่ อยู่ในบัญชีเบื้องต้นเมืองมรดกโลกขององค์กรยูเนสโก้แล้ว
ขั้นตอนหลังจากนี้จะเป็นการจัดทำเอกสารต่างๆ ตามหลักเกณฑ์ที่องค์กรยูเนสโก้กำหนด รวมทั้งแผนบริหารจัดการเมืองเชียงใหม่ เพื่อใช้ประกอบการพิจารณาและประกาศให้เมืองเชียงใหม่เป็นมรดกโลกอย่างเป็นทางการต่อไป ทั้งนี้ สิ่งสำคัญได้แก่ ประชาชนเมืองเชียงใหม่ทุกภาคส่วนจะต้องมีส่วนร่วมต่อการผลักดันเมืองเชียงใหม่เป็นมรดกโลกร่วมกัน โดยการดำเนินการในระยะต่อไปจะเป็นการกำหนดขอบเขตพื้นที่ที่ชัดเจน เพื่อให้สามารถบริหารจัดการพื้นที่ได้อย่างมีประสิทธิภาพ สร้างการมีส่วนร่วมจากประชาชน
นายสุริยะ ประสาทบัณทิตย์ ผู้ว่าราชการจังหวัดเชียงใหม่ กล่าวว่า บทบาทหน้าที่ของจังหวัดต้องทำหน้าที่ส่งเสริมสนับสนุนประชาสัมพันธ์จังหวัดเชียงใหม่ ให้เป็นที่รู้จักของนานาประเทศ การอนุรักษ์เชียงใหม่ เพื่อผลักดันให้เชียงใหม่ได้รับการประกาศเป็นเมืองมรดกโลก ขณะนี้เชียงใหม่ได้เข้าไปอยู่ในบัญชี ที่คณะกรรมการมรดกโลก จะเข้ามาตรวจสอบความเหมาะสม เชียงใหม่จะต้องแสดงความสวยงามให้คณะกรรมการได้เห็น จึงต้องขอความร่วมมือจากทุกภาคส่วนการร่วมมือร่วมใจผลักดันให้เชียงใหม่เป็นเมืองมรดกโลกต่อไป เพื่อให้เชียงใหม่เป็นสถานที่ท่องเที่ยวเป้าหมายที่สำคัญระดับโลกต่อไปให้ได้
นายศุภชัย เอี่ยมสุวรรณ รองผู้ว่าราชการจังหวัดเชียงใหม่ กล่าวว่า ในความเป็นเมืองมรดกโลก จะหมายรวมถึง สถานที่และสิ่งแวดล้อม เป็นสิ่งที่ถูกำหนดและต้องเป็นที่ยอมรับตามที่ยูเนสโก้กำหนด ขณะนี้เชียงใหม่ได้รับโอกาสในการขึ้นบัญชีเพื่อพิจารณาประกาศเป็นเมืองมรดกโลก โดยมีระยะเวลา 10 ปี ในการรวบรวมเอกสารเตรียมความพร้อม ที่ทุกหน่วยงานจะต้องร่วมมือกันดำเนินการ เพื่อเตรียมการเมืองให้มีความเหมาะ ทั้งนี้จะต้องมีการกำหนดพื้นที่ให้มีความชัดเจน ทั้งนี้ต้องเป็นพื้นที่ที่มีความสำคัญและมีเอกลักษณ์ที่ชัดเจน โดยคิดว่าพื้นที่ที่เหมาะสมน่าจะเป็น 4 มุมเมือง ในเขตเมืองเก่าของเชียงใหม่ การทำความเข้าใจกับชุมชนเพื่อให้ชุมชนเห็นความสำคัญนั้นจะต้องเริ่มดำเนินการ อธิบายให้ชุมชนได้เข้าใจและยอมรับการดำเนินการเพื่อจะได้รับความร่วมมือจากชุมชน จะต้องมีการพัฒนาจัดการโครงการต่างๆ การออกระเบียบข้อบังคับเพื่อให้ในเขตเมืองมีความสวยงามเหมาะสม อย่างไรก็ตามการดำเนินการไม่สามารถทำได้ด้วยหน่วยงานใดหน่วยงานหนึ่งแต่ต้องอาศัยความร่วมมือในทุกภาคส่วนเพื่อเข้ามาบริหารจัดการได้อย่างยั่งยืน
นายทัศนัย บูรณุปกรณ์ นายกเทศมนตรีนครเชียงใหม่ กล่าวว่า เชียงใหม่มีอายุกว่า 720 ปี มีศิลปวัฒนธรรมที่รุ่งเรือง มีศิลปวัฒนธรรมที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัว การพัฒนาเมืองเชียงใหม่ เกิดขึ้นมาก่อนที่จะมีแนวคิดผลักดันให้เชียงใหม่เป็นเมืองมรดกโลก ดังนั้นเทศบัญญัติที่ออกมาจึงไม่มีผลย้อนหลัง ทำให้ต้องขอความร่วมมือจากชุมชนและผู้ประกอบการให้ปรับเปลี่ยนรูปแบบอาคารร่วมถึงสีอาคารให้เหมาะกับเมืองเก่า เพื่อให้เกิดความสวยงามและมีความเหมาะสมกลมกลืนกับเมืองเก่าที่ดำเนินการผลักดันให้เชียงใหม่สู่เมืองมรดกโลก ประกอบกับการทำเชียงใหม่ให้เป็นเมืองมรดกโลกนั้น จะเป็นเมืองเก่าที่ยังมีชีวิต ยังคงมีชุมชนอยู่ในพื้นที่ ทำให้การผลักดันให้เป็นมรดกโลกจะต้องได้รับความร่วมมือจากประชาชนในพื้นที่รวมทั้งหน่วยงานต่างๆ ที่อยู่ในพื้นที่ ปัจจุบันได้รับความร่วมมือจากหน่วยงานต่างๆ ในการที่จะเปลี่ยนสีอาคารให้กลมกลืนกับเมืองเก่า
ศาสตร์จารย์เกียรติคุณ นายแพทย์เกษม วัฒนชัย องคมนตรี กล่าวว่า ยูเนสโก้เป็นองค์การสหประชาชน เป็นองค์กรเหนือรัฐที่จะเข้ามาดูแลในเรื่องของมรดกโลก โดยกำหนดกฎเกณฑ์ในการพิจารณาให้สถานที่ได้เป็นมรดกโลก ในประเทศไทยมีหลายที่ที่ได้รับการประกาศไปแล้ว ในส่วนของด้านวัฒนธรรมที่มีความใกล้เคียงกับที่เชียงใหม่เสนอไปนั้นมีอยู่ 3 แห่งด้วยกันคือ สุโขทัย อยุธยา และ บ้านเชียง แต่ทั้ง 3 แห่งนี้ เป็นมรดกโลกที่ไม่มีชีวิต แต่หากเชียงใหม่ได้รับการประกาศให้เป็นมรดกโลก เชียงใหม่จะเป็นมรดกโลกที่มีชีวิต ถือเป็นแห่งแรกของประเทศไทย ที่มรดกโลกมีชีวิต โดยจะเหมือนกับเมืองหลวงพระบาง ของลาว ที่เป็นเมืองมรดกโลกที่มีชีวิต
หากเชียงใหม่ได้รับการประกาศให้เป็นเมืองมรดกโลก จะเป็นการยกฐานะ ทั่วโลกต่างจะให้ความสนใจ เชียงใหม่เพิ่มขึ้นเนื่องจากมีประวัติศาสตร์ที่ยาวนาน เป็นเมืองที่มีวัฒนธรรมที่ชัดเจน มีเอกลักษณะเฉพาะตัว เป็นเมืองที่มีความน่าอยู่สวยงาม ที่ผ่านมาเชียงใหม่ได้รับการพัฒนาตัวเองในหลายเรื่องโดยเฉพาะการเป็นศูนย์กลางวัฒนธรรมล้านนาในเขตภาคเหนือ เป็นศูนย์การการศึกษา ศูนย์การการท่องเที่ยว ศูนย์กลางด้านศาสนา ขณะนี้ยูเนสโก้ได้ให้เวลาเชียงใหม่ในการจัดเตรียมพร้อมทั้งในเรื่องของเอกสาร และสถานที่ โดยได้ขึ้นบัญชีแรกไว้ รอการพิจารณาความพร้อม ซึ่งบางแห่งได้ขึ้นบัญชีมานานกว่า 10 ปี ยังไม่ได้รับการประกาศให้เป็นมรดกโลก เนื่องจากติดขัดในเรื่องของเอกสาร และมาตรฐานการบริหารจัดการ ดังนั้นเชียงใหม่ จะต้องมีความเตรียมความพร้อมจัดเตรียมเอกสารให้มีความหนักแน่นเพื่อเสนอ ต่อยูเนสโก้พิจารณาประกาศให้เป็นเมืองมรดกโลกต่อไป ทั้งนี้ต้องอาศัยความร่วมมือจากทุกภาคส่วน
ดร.วสุ โปษยะนันท์ สถาปนิกชำนาญการพิเศษ กรมศิลปากร กล่าวว่า หลังจากที่ได้เสนอโครงการผลักดันเมืองเชียงใหม่สู่เมืองมรดกโลก เข้าสู่การพิจารณาบัญชีเบื้องต้นต่อคณะกรรมการแห่งชาติว่าด้วยอนุสัญญาคุ้มครองมรดกโลก และคณะรัฐมนตรีไปแล้วนั้น ขณะนี้ทางศูนย์มรดกโลก กรุงปารีส สาธารณรัฐฝรั่งเศสได้บรรจุบัญชีเบื้องต้นไว้ในการพิจารณาเป็นที่เรียบร้อยแล้ว และเปิดให้ผู้สนใจเข้ารับชมได้ที่เว็บไซด์ ขององค์การยูเนสโก้ โดยเมืองเชียงใหม่เสนอชื่อเป็นแบบกลุ่ม ซึ่งครอบคลุมพื้นที่สี่เหลี่ยมคูเมือง และวัดสำคัญในเมืองเชียงใหม่ ในขั้นตอนการดำเนินการต่อจากการเสนอบัญชีเบื้องต้นนี้ ทางคณะกรรมการจะเสนอเอกสารเพื่อขอขึ้นทะเบียนเป็นแหล่งมรดกโลก ภายใต้กรอบระยะเวลาที่กำหนด ซึ่งจะพิจารณาคัดเลือกตามเกณฑ์การเสนอขอขึ้นทะเบียนแห่งมรดกโลก โดยจะมีการศึกษาเกี่ยวกับเกณฑ์และข้อกำหนดเกี่ยวกับ คุณค่าอันโดดเด่นเป็นสากล ความครบถ้วนสมบูรณ์ และความเป็นของแท้ดั้งเดิม ความเป็นตัวแทน ความสมดุล และความน่าเชื่อถือของแหล่งมรดกโลก ซึ่งอยู่บนพื้นฐานของหลักฐานและเอกสารประกอบ
ในการจัดทำรายละเอียดเพื่อขอรับการประเมินและพิจารณาเป็นมรดกโลกนั้น เชียงใหม่จะต้องมีการกำหนดพื้นที่แหล่งมรดกโลกที่ชัดเจน การมีส่วนร่วมของภาคประชาชนการพัฒนาพื้นที่นำเสนอเป็นแหล่งมรดกโลกให้เกิดความสมบูรณ์ ฟื้นฟูสภาพภูมิทัศน์และสิ่งแวดล้อมทางธรรมชาติและวัฒนธรรม การตั้งคณะกรรมการพัฒนาพื้นที่ การจัดทำกฎระเบียบการบริหารจัดการ และรวบรวมข้อมูลและเอกสารหลักฐานการทำงานในทุกขั้นตอน เพื่อเสนอต่อที่ประชุมคณะกรรมการมรดกโลกในการประชุมพิจารณาเพื่อประกาศขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลก ทั้งคณะกรรมการจะต้องดำเนินการจัดทำแผนก้าวสู่ความสำเร็จ เพื่อกำหนดพื้นที่ กรอบระยะเวลา และขอบข่ายงาน สร้างความเข้าใจถึงกฎระเบียบสากลเกี่ยวกับแหล่งมรดกโลกกับเจ้าของพื้นที่ พร้อมการอนุรักษ์ตามแนวคิดในการพัฒนาพื้นที่มรดกโลก การพัฒนาเครือข่ายความร่วมมือทั้งด้านวิชาการ ผู้บริหาร ประชาชน และนักอนุรักษ์ เพื่อให้เมืองเชียงใหม่เกิดการพัฒนาอย่างยั่งยืนต่อไป