ทำไม TikTok กลายเป็นแพลตฟอร์มตัวแม่ที่จุดกระแส ‘คลิปสั้นแนวตั้ง’

ถ้าพูดถึง TikTok เชื่อว่าหลายคนจะนึกถึง ‘คลิปสั้นแนวตั้ง’ เพราะเรียกได้ว่า TikTok เป็นแพลตฟอร์มตัวแม่ที่จุดกระแสการทำคอนเทนต์รูปแบบนี้ จน Instagram เริ่มมี Reels และ YouTube เริ่มมี YouTube Short ขึ้นมา แถม TikTok ยังมีผู้ใช้งานแตะหลักพันล้านแอ็กเคานต์ต่อเดือนภายในระยะเวลาเพียง 5 ปี ขณะที่ YouTube และ Instagram ใช้เวลา 8 ปี ส่วน Facebook เวลาถึง 9 ปีเลยทีเดียว

แม้ก่อนหน้านี้เราจะเห็น IG Story  หรือแอปพลิเคชั่นอื่นๆ เช่น Vine ที่มีวิดีโอขนาดสั้น 6 วินาที แต่ทำไมคลิปสั้นแนวตั้งเพิ่งจะมาฮิตในยุคนี้ แถมยังกลายเป็นจุดขายและภาพจำของ TikTok ไปโดยปริยาย

‘คลิปสั้นแนวตั้ง’ ความเรียบง่ายแต่ใช้เพลิน ในยุคสมาร์ทโฟน

เหตุผลแรกที่ฟังดูเรียบง่าย แต่มีพลัง คือ ประสบการณ์การใช้งานของผู้ใช้สมาร์ทโฟน เพราะหากย้อนไปในยุคสมัยก่อน เรามักจะเสพสื่อจากโทรทัศน์ คอมพิวเตอร์ หรือหน้าจอใหญ่ๆ ในรูปแบบแนวนอน

แต่วันเวลาผ่านไป หลายคนเริ่มเปลี่ยนมาใช้สมาร์ทโฟนที่หน้าจอเป็นแบบแนวตั้งกันมากขึ้น ดังนั้น ‘คลิปแนวตั้ง’ เลยสอดคล้องกับพฤติกรรมการใช้งานตามธรรมชาติของคนเรา เพราะการดูวีดิโอแนวนอนต้องพลิกจอไปอีกด้าน แถมยังถือจอลำบากขึ้นอีกด้วย หรือแม้แต่ตอนถ่ายคลิป หากเป็นคลิปแบบแนวตั้ง มือของเราจะอยู่ในท่าที่เป็นธรรมชาติและถนัดมากกว่าแนวนอน

นอกจากนี้ยังมีการสำรวจจาก breadnbeyond ที่พบว่า ผู้ใช้งานน้อยกว่า 30% จะยอมพลิกโทรศัพท์เป็นแนวนอนเพื่อดูวิดีโอโฆษณา และแน่นอนว่าเปอร์เซ็นต์ของคนที่ดูคลิปจนจบยิ่งน้อยลงไปอีก 

นอกจากเรื่องสรีรศาสตร์แล้ว คลิปสั้นแนวตั้งยังตอบโจทย์คนที่ต้องการค้นหาข้อมูลบางอย่าง แต่ไม่อยากอ่านบทความยาวๆ หรือดูคลิปนานๆ หลายนาที บางคนเลยใช้วิธี ‘เสิร์ชใน TikTok’ เหมือนกับเวลาเสิร์ช Google เช่น เสิร์ชหาคาเฟ่เปิดใหม่ สรุปมหากาพย์ดราม่า สรุปความรู้เรื่องที่สนใจใน 2 นาที ซึ่งเราสามารถเลื่อนหาได้ง่ายแค่ปลายนิ้ว และใช้เวลาแค่ไม่กี่นาที (หรืออาจจะวินาที) ก็ได้ข้อมูลที่ต้องการแล้ว จึงไม่น่าแปลกใจที่ ‘คลิปสั้นแนวตั้ง’ จะกลายเป็นส่วนหนึ่งในชีวิตประจำวันของเหล่าคนใช้สมาร์ทโฟนยุคนี้อย่างรวดเร็ว
 

ฟีเจอร์และอัลกอริทึมที่ดึงดูดผู้ใช้งานได้อยู่หมัด

อีกปัจจัยสำคัญที่ทำให้มีคนหันมาใช้ TikTok มากขึ้น คือ ฟีเจอร์และอัลกอริทึม ที่ทำให้มีจำนวนผู้ใช้งานเพิ่มมากขึ้น แถมยังใช้เวลาอยู่ในแอปฯ นานขึ้นอีกด้วย โดยเฉพาะหน้า ‘For You’ ที่มีคลิปตอบโจทย์ตรงใจจนบางคนจนไถฟีดเพลินเป็นชั่วโมง เพราะ AI วิเคราะห์มาแล้วว่าเรา ‘น่าจะชอบ’ คลิปรูปแบบนี้ แม้จะไม่ได้กดติดตามเจ้าของคอนเทนต์เลยก็ตาม

และด้วยความที่ TikTok แนะนำคลิปบนหน้า For you แบบไม่ได้อิงจากยอดผู้ติดตาม เลยทำให้หลายคนมีคลิปไวรัลเป็นของตัวเองได้ โดยไม่จำเป็นต้องมีผู้ติดตามเยอะๆ หรือเป็นอินฟลูเอนเซอร์ชื่อดังมาก่อน จนเรียกได้ว่า TikTok เป็นช่องทางที่เปิดโอกาสให้เหล่าครีเอเตอร์หน้าใหม่ได้แจ้งเกิดหลายคน และดึงดูดผู้ใช้งานทั้งในฐานะ ‘คนดูคลิป’ และ ‘คนทำคลิป’ ในเวลาเดียวกัน

นอกจากนี้ ใน TikTok ยังมีฟีเจอร์ที่เอื้อต่อการเป็นไวรัล หรือเป็นเหมือน Trend Setter ที่จุดกระแสบางอย่างในโลกออนไลน์ ไม่ว่าจะเป็น แฮชแท็ก แผ่นเสียง หรือชาเลนจ์บางอย่าง ที่คนดูสามารถ ‘มีส่วนร่วม’ ได้ง่ายขึ้น เช่น การลิปซิงก์ตามเพลง ทำ POV สมมติเหตุการณ์ ทำท่าประกอบเพลงบางเพลง เพราะรูปแบบคอนเทนต์เป็นวิดีโอสั้นที่สามารถถ่ายคลิป ใส่เพลงประกอบ และตัดต่อในแอปฯ ได้แบบไม่ซับซ้อน และเมื่อมีคนทำตามกันเยอะๆ เลยเกิดเป็นไวรัลได้ง่าย จนเรามักจะได้ยินคำว่า ‘เทรนด์ฮิตใน TikTok’ อยู่บ่อยๆ 

ส่วนอีกฟีเจอร์ที่น่าสนใจ คือการตอบกลับคอมเมนต์เป็นคลิปวิดีโอได้ ซึ่งเราสามารถกดย้อนไปดูได้ว่าคอมเมนต์นั้นมาจากคลิปไหน ยิ่งกระตุ้นความรู้สึกอยากติดตามและทำให้ผู้ใช้งานใช้เวลาอยู่บนแอปฯ นานขึ้นไปอีก

จังหวะเวลาที่ถูกต้อง

แน่นอนว่าอีกปัจจัยสำคัญที่ทำให้คลิปสั้นแนวตั้งเริ่มปังในยุคนี้ คือ เรื่องจังหวะเวลาที่ถูกต้อง เพราะ TikTok เปิดตัวในปี 2016 ช่วงเวลาที่ผู้ใช้งานหลายคนไม่ได้เป็น ‘มือใหม่’ เพิ่งหัดใช้โซเชียลมีเดีย แต่คุ้นเคยกับโลกออนไลน์ในระดับหนึ่งแล้ว โดยเฉพาะคนรุ่นใหม่ ทั้งยังเป็นยุคสมัยที่ผู้คนใช้สมาร์ทโฟนกันมากขึ้น ทำให้คุ้นชินและสะดวกกับภาพแนวตั้งมากกว่าภาพแนวนอนอย่างที่เราเล่าไปข้างต้น

ต่อมาในปี 2019 หลังจากที่ TikTok เปิดตัวได้ไม่นาน โลกก็ต้องเผชิญกับวิกฤต COVID-19 ทำให้หลายคนใช้เวลาอยู่กับหน้าจอมือถือมากขึ้น เพราะออกไปทำกิจกรรมนอกบ้านไม่ได้อย่างเก่า แต่หนึ่งในกิจกรรมที่ทั้งสนุกและทำได้ง่ายๆ ที่บ้าน คือชาเลนจ์ หรือเทรนด์ใน TikTok นอกจากนี้ คลิปใน TikTok ส่วนใหญ่มักจะเป็นคลิปที่ตลกเฮฮา สร้างสีสันและเสียงหัวเราะให้กับผู้คนได้ ซึ่งเป็นสิ่งที่หลายคนโหยหาท่ามลางกลางสถานการณ์ที่เต็มไปด้วยความตึงเครียด และบรรยากาศอึมครึมที่ดูเหมือนจะปกคลุมไปทั่วโลก COVID-19 จึงเป็นเหมือนตัวกระตุ้นสำคัญที่ทำให้คนดูคลิป และทำคลิปสั้นแนวตั้งเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ อย่างรวดเร็ว

แม้ว่าสถานการณ์ตอนนี้จะค่อยๆ ดีขึ้น และผู้คนเริ่มออกจากบ้านได้ตามปกติ แต่ดูเหมือนว่า ‘คลิปสั้นแนวตั้ง’ ไม่ได้กลายเป็นเทรนด์ที่มาแล้วจากไป แต่กลับมีแนวโน้มว่าจะคงอยู่และเติบโตขึ้นเรื่อยๆ

อาจเพราะคลิปสั้นแนวตั้งมาช่วยแก้ pain point เล็กๆ (ที่สำคัญ) ของการใช้สมาร์ทโฟน ซึ่ง TikTok จับ pain point ที่ว่านี้ได้ถูกจุดและถูกจังหวะเวลา จนเกิดเป็นภาพจำ ‘แอปฯ ตัวแม่แห่งคลิปสั้นแนวตั้ง’ มาจนถึงทุกวันนี้

ข้อมูลอ้างอิง

• Breadnbeyond. (2018, September 27). The Ultimate Guide to Vertical Videos for Marketing [INFOGRAPHIC]. Breadnbeyond. https://breadnbeyond.com/articles/vertical-videos-marketing/
• Adishree, W. (2024, May 21). Short Form Video Content: Why TikTok Dominates Social Media. Tagembed. https://tagembed.com/blog/short-form-video/#:~:text=Short%2Dform%20video%20content%20caters,videos%20is%20easily%20%E2%80%9Csnackable%E2%80%9D
• SpheraNetwork. (2022, February). An opportunity for European creators: The rise of vertical video and TikTok. SpheraNetwork.
• Edwards, J. (2021, July 21). Talking TikTok: How and why vertical video is taking over. RedShark News. https://www.redsharknews.com/talking-tiktok-how-and-why-vertical-video-is-taking-over
• Saber, B. (2022, December 20). The Rise Of Vertical Video And Its Impact On Social Media. Entrepreneur. https://www.entrepreneur.com/en-ae/growth-strategies/the-rise-of-vertical-video-and-its-impact-on-social-media/441368
• Ghost. (n.d.). The Rise of Vertical Video: A Game-Changer in Visual Content Creation. Ghost. https://www.ghostretail.com/post/the-rise-of-vertical-video-a-game-changer-in-visual-content-creation