การเมืองไทยวนในปัก วงจรเดิมในยุคสมัยใหม่

ปกรณ์ พึ่งเนตร

บรรณาธิการบริหารเนชั่นทีวี
 

สาเหตุที่ข่าว “ม็อบลงถนน” ได้รับความสนใจมากที่สุดในช่วงสัปดาห์ที่ผ่านมา ผมคิดว่าเป็นเพราะคนไทยยัง “ขวัญผวา” กับม็อบการเมือง

 

เพราะวังวนการเมืองบ้านเราห้วงราวๆ 20 ปีมานี้ มีม็อบใหญ่ 4 ครั้ง ยึดอำนาจ 2 ครั้ง 

 

ปี 2548-2549 - ม็อบพันธมิตร ไล่รัฐบาลทักษิณ และจบลงด้วยการยึดอำนาจ 

ปี 2551 - ม็อบพันธมิตร ภาค 2 ไล่รัฐบาลสมัคร + สมชาย สุดท้ายจบที่ศาลรัฐธรรมนูญสั่งยุบพรรค เปลี่ยนขั้วรัฐบาล ความหมายคือเปลี่ยนแปลงรัฐด้วยด้วยนิติสงคราม

ปี 2552-2553 - ม็อบคนเสื้อแดง (ม็อบ นปช.) ไล่รัฐบาลอภิสิทธิ์ บทจบคือสลายการชุมนุม 

ปี 2556-2557 - ม็อบ กปปส. ไล่รัฐบาลยิ่งลักษณ์ ปิดฉากด้วยการยึดอำนาจอีกครั้ง

 

ปีหน้า ปี 2568 หากมีเหตุการณ์ม็อบลงถนน น่าคิดว่าฉากสุดท้ายจะเป็นอย่างไร ผู้ชุมนุมถูกสลาย หรือทหารออกมายึดอำนาจ หรือจบด้วยนิติสงคราม? 

 

ประเด็นที่คอการเมืองและผู้คนในสังคมจับกลุ่มวิเคราะห์กันต่อก็คือ อะไรคือเงื่อนไขที่จะทำให้ “ม็อบจุดติด” 

 

เพราะจะว่าไป สถานการณ์ “ม็อบลงถนน” มีมาระยะหนึ่งแล้ว โดยมีกลุ่มที่เคลื่อนไหวหลักคือ คปท. หรือ เครือข่ายนักศึกษาประชาชนปฏิรูปประเทศไทย แต่ไม่สามารถขยายผลกดดันใดๆ ได้ 

 

พูดง่ายๆ คือ “จุดไม่ติด” นั่นแหละ ทั้งๆ ที่ประเด็นที่หยิบมาชูธง ก็แหลมคมพอสมควร ทั้งปม “ชั้น 14” และ MOU 44

 

ประเด็นแนวๆ นี้ถือว่ามีน้ำหนัก เพราะหากย้อนดูม็อบการเมืองที่ “จุดติด” ในอดีต ก็มีประเด็นที่เป็นเงื่อนไขคล้ายๆ กันนี้ 

 

ยุครัฐบาลทักษิณ - ทุจริตเชิงนโยบาย, เผด็จการรัฐสภา, ไฟใต้ และซุกหุ้น/ขายหุ้นไม่เสียภาษี

ยุครัฐบาลสมัคร+สมชาย - โกงเลือกตั้ง ไม่มีความชอบธรรมในการบริหารประเทศ เพราะเป็นรัฐบาล “นอมินีทักษิณ” และมีเรื่องปราสาทพระวิหาร รวมถึง MOU44

ยุครัฐบาลอภิสิทธิ์ - ตั้งรัฐบาลในค่ายทหาร ไม่ชนะเลือกตั้ง ไม่มีความชอบธรรม ไม่ใช่ฝ่ายประชาธิปไตย เรียกร้องให้ยุบสภา 

ยุครัฐบาลยิ่งลักษณ์ - นิรโทษกรรมสุดซอย ผสมโรงกับปัญหาอื่นๆ และความเป็นนายกฯชินวัตร 

ยุครัฐบาลแพทองธาร - มีประเด็นที่กำลังถูกโจมตีอยู่อย่างขะมักเขม้น ได้แก่นิรโทษกรรม จะพ่วงความผิด 112 ด้วยหรือไม่ แล้วก็มีเรื่อง MOU44, ที่ดินเขากระโดง, ที่ดินอัลไพน์ (ที่ธรณีสงฆ์ซึ่งเป็นปัญหามาตั้งแต่รัฐบาลทักษิณ) 

 

เมื่อประเด็นที่เป็น "ชนวน" ดูแล้วมีน้ำหนักที่จะทำให้ "จุดติด" ได้ ฉะนั้นสาเหตุที่ยังจุดไม่ติด จึงต้องเป็นเหตุผลอื่น นั่นก็คือ ตัวผู้นำม็อบ และความสุกงอมของสถานการณ์ 

 

 

แน่นอนว่า ณ เวลานี้สถานการณ์ยังไม่สุกงอม 

 

แต่ความน่ากลัวคือ มีตัวเร่งสถานการณ์ และเป็นการเร่งแบบเพิ่มแรง 2 ด้านไปพร้อมกัน 

 

ด้านแรก - รัฐบาลเพื่อไทย กับอดีตนายกฯทักษิณ ซึ่งกำลังอยู่ในโหมด “พยัคฆ์ติดปีก” หลังรอดคดีที่ "ทนายธีรยุทธ สุวรรณเกษร" ยื่นคำร้องต่อศาลรัฐธรรมนูญ และชนะเลือกตั้งนายก อบจ.อุดรธานี 

 

ทิศทางแบบนี้กลายเป็นการเพิ่มความเสี่ยง เพราะจะทำให้อดีตนายกฯเคลื่อนไหวแรงขึ้น ล้ำเส้นมากขึ้น และอาจเดินหน้าเรื่อง MOU 44 ส่งผลเป็นการเชื้อเชิญ-กวักมือเรียกม็อบ 

 

นายทักษิณ ชินวัตร 

 

ด้านที่สอง - คือผู้นำม็อบอย่าง คุณสนธิ ลิ้มทองกุล นอกจากประวัติการนำม็อบขับไล่รัฐบาลสำเร็จมาแล้วถึง 2 ครั้ง วันนี้คุณสนธิยังแกร่งและได้รับการยอมรับมากขึ้นจากผลงานเด็ดปิดทนายดัง 

 

ที่ผ่านมาจึงเหมือนคุณสนธิอยู่ในโหมด “สะสมพลัง” และสะสมความชอบธรรมให้มากขึ้น รอเพียงสถานการณ์สุกงอม 

 

 

นายสนธิ ลิ้มทองกุล

 

พิจารณาจนถึงบรรทัดนี้ เชื่อว่าโอกาสที่ปีหน้าจะมีเหตุการณ์ "ม็อบลงถนน" ก็มีไม่น้อยเหมือนกัน 

 

แต่ความต่างและความท้าทายของม็อบการเมืองยุคปี 2025 ก็หนักหนาไม่น้อยเหมือนกัน 

 

เพราะวังวน 20 ปีที่มีม็อบการเมือง ม็อบที่ไล่รัฐบาลสำเร็จ มักจะอยู่ข้างเดียวกับกองทัพ และมีพรรคการเมืองร่วมบอยคอตเลือกตั้ง 

 

มีกระบวนการล้มเลือกตั้ง ทำให้การเลือกตั้งเป็นโมฆะ 

 

พูดง่ายๆ คือทำให้สถานการณ์นำไปสู่ทางตัน เปิดประตูค่ายทหารให้รถถังออกมา

 

น่าคิดว่าถ้าปี 68 ไม่มีพรรคการเมืองบอยคอตเลือกตั้ง เมื่อม็อบกดดันหนักเข้าๆ จะเป็นอย่างไร 

 

ทางออกของประเทศอยู่ตรงไหน มวลชนที่ไล่รัฐบาลเพื่อไทยต้องการใครบริหารประเทศแทน เพราะดูเหมือนไม่มีใครดีพอ จนกลายเป็นวิกฤตอีกอย่างของบ้านเมืองด้วยเหมือนกัน 

 

 - ส้มก็ล้มเจ้า 

 - แดงก็ไม่เอา เพราะต้านทักษิณ 

 - น้ำเงินก็มีชนักที่ดิน..เขากระโดง 

 - สีฟ้าก็ได้แต่ปลง..หมดน้ำยา 

 

ถือเป็นโจทย์ยากที่ต้องร่วมกันหาคำตอบ 

 

 

น่าสนใจตรงที่ว่า ตลอดกว่า 2 ทศวรรษที่ผ่านมา รัฐบาลที่มีอายุยืนยาวที่สุดของประเทศไทย และมีม็อบไล่ แต่ไล่ไม่สำเร็จ และไม่ยุบสภา คือ "รัฐบาลลุงตู่" อยู่ได้นานถึง 9 ปี

 

ทั้งๆ ที่ไม่ได้มีผลงานปฏิรูปประเทศ ปฏิรูปกระบวนการยุติธรรม สร้างสังคมที่เป็นธรรม ลดเหลื่อมล้ำ บ้านเมืองงดงามตามที่เคยเปิดเพลงกรอกหูเอาไว้แม้แต่น้อย (MOU 44 ที่เชื่อว่าจะทำให้เสียดินแดน ก็ไม่ได้ถูกยกเลิกด้วย)

 

รับไหวหรือไม่ถ้ารัฐบาลแบบนี้จะกลับมาอีกครั้ง

ถือเป็นสถานการณ์ที่กลืนไม่เข้า คายไม่ออก ไม่รู้จะหัวร่อหรือร้องไห้ดี?!?