อุณหภูมิโลกที่สูงขึ้นเรื่อยๆ จากสภาวะโลกร้อน นอกจากจะสร้างความปั่นป่วนให้กับสภาพอากาศโลกแล้ว ยังมีส่วนทำให้แม่น้ำหลายสายทั่วโลกมีคุณภาพแย่ลง จากทั้งผลกระทบน้ำร้อน การบลูมของตะไคร่น้ำ และค่าความเค็มที่สูงขึ้นเพราะภัยแล้ง
ใครจะไปคิดว่าที่เห็นแม่น้ำหลายสายคุณภาพย่ำแย่ลง ส่วนหนึ่งเป็นผลมาจากสภาวะโลกร้อน ผลงานจากการรวบรวมงานศึกษาวิจัยกว่า 1,000 ฉบับที่ตีพิมพ์เกี่ยวกับผลกระทบของการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศต่อคุณภาพสิ่งแวดล้อมของแม่น้ำทั่วโลก โดยมหาวิทยาลัย University of Adelaide ประเทศออสเตรเลีย เผยว่า โลกร้อนมีส่วนทำให้แม่น้ำลำคลองทั่วโลกมีคุณภาพแย่ลงจริง
โดยหลายๆ งานวิจัย ชี้ว่า 56% ของรายงานที่พบผลกระทบคุณภาพแม่น้ำลดต่ำจากสภาวะโลกร้อน ล้วนแล้วรายงานเกี่ยวกับปริมาณออกซิเจนในน้ำที่ลดต่ำลง เพราะอุณหภูมิน้ำที่สูงขึ้น ร่วมกับการบลูมของตะไคร่และสาหร่ายในน้ำ
นอกจากนี้ หลายๆ งานวิจัยยังพบว่า "สภาวะภัยแล้ง" จากผลการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ยังมีผลทำให้ค่าความเค็มของน้ำในแม่น้ำพุ่งสูงขึ้น ส่งผลกระทบรุนแรงต่อระบบนิเวศที่เป็นระบบนิเวศน้ำจืด ระดับน้ำที่แห้งงวดลง ยังทำให้ปริมาณสารพิษและมลภาวะที่ละลายในน้ำมีความเข้มข้นขึ้นด้วย ยิ่งสร้างผลเสียต่อคุณภาพน้ำในแม่น้ำทบเท่าทวีคูณ
จากการรีวิวงานวิจัยกว่าพันฉบับที่ว่า พบว่า ปัจจัยความเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ที่มีผลต่อคุณภาพสิ่งแวดล้อมของแม่น้ำ นั่นก็คือ อุณหภูมิโลกที่สูงขึ้น จนทำให้ระบบนิเวศของแม่น้ำเปลี่ยนแปลงไป โดยเฉพาะเมื่อ น้ำร้อนขึ้นและปริมาณตะไคร่น้ำและสาหร่ายในน้ำเพิ่มขึ้น จนทำให้ปริมาณออกซิเจนที่ละลายในน้ำลดต่ำลง
หนึ่งในตัวอย่างที่ชี้ให้เห็นถึงผลกระทบชัดเจนของสภาวะโลกร้อนที่มีต่อความเสื่อมโทรมของแม่น้ำ มาจากกรณีที่พบว่า แม่น้ำ Murray ในออสเตรเลียต้องพบกับสภาวะคุณภาพน้ำเสื่อมโทรมลงอย่างเห็นได้ชัด ระหว่างช่วงภัยแล้งแห่งสหัสวรรษระหว่างปี 2007 – 2020 ซึ่งพบว่า น้ำในแม่น้ำลดต่ำจนเกิดค่าความเค็มและค่าความเป็นกรดในน้ำพุ่งสูง จนเป็นเหตุให้เกิดปลาตายเป็นจำนวนมากในปี 2019
“จากผลงานวิจัยหลายๆ ฉบับ ระบุตรงกันว่าผลกระทบจากสภาวะโลกร้อนส่งผลต่อคุณภาพน้ำในแม่น้ำอย่างชัดเจนและน่ากังวลขึ้นเรื่อยๆ ตรงกับหลายๆ การคาดการณ์ก่อนหน้านี้ที่เคยเตือนไว้ถึงผลกระทบโลกร้อนต่อระบบนิเวศแม่น้ำทั่วโลก” Luke Mosley หนึ่งในคณะนักวิจัย กล่าว
Mosley กล่าวเตือนว่า
แม่น้ำมีความสำคัญต่อทั้งการดำรงชีวิตของมนุษย์และความอยู่รอดของโลกธรรมชาติมาก เพราะนอกจากแม่น้ำเป็นระบบนิเวศสำคัญที่สุดระบบหนึ่ง แม่น้ำยังเป็นแหล่งทรัพยากรล้ำค่าที่ให้ น้ำจืด สำหรับการอุปโภคบริโภคและการเกษตร ตลอดจนทรัพยากรสัตว์น้ำที่หล่อเลี้ยงชีวิตผู้คน
หากเรายังปล่อยให้แม่น้ำของเราเสื่อมโทรมลงจากผลสภาวะโลกร้อน สุดท้ายแล้วผู้ที่จะได้รับผลกระทบตามมานั่นคือมนุษย์เรานั้นเอง