ทำความรู้จัก "อาวัง ยาบะ" คือใคร สำคัญแค่ในกับกลุ่ม "มาราปาตานี"

1 กุมภาพันธ์ 2568 ภายหลังเจ้าหน้าที่หน่วยความมั่นคงในพื้นที่ เปิดเผยเรื่องราวการเสียชีวิตของนายอาวัง ยาบะ หรือนายแวปะดอ เจ๊ะเต๊ะ หรือ อาวัง อับดุลเลาะห์ กาบีร์  อายุ 64 ปี ผู้นำสูงสุดของกลุ่ม "มาราปาตานี" ( Mara Patani) ซึ่งเสียชีวิตลงวันนี้ (1 กุมภาพันธ์ 2568) เมื่อเวลา 15.30 น. ที่ผ่านมา ที่โรงพยาบาลบาเซปูเตะ รัฐกลันตัน ประเทศมาเลเซีย ด้วยโรคประจำตัว 

"อาวัง ยาบะ" ประธานกลุ่ม "มาราปาตานี" เสียชีวิตแล้ว
https://www.nationtv.tv/politic/378955528
 

ทำความรู้จัก "อาวัง ยาบะ" คือใคร

"อาวัง ญาบัต" หรือ อาวัง ยาบะ มีชื่อปรากฏในสื่อไทย และเป็นที่รู้จักในวงกว้าง ในฐานะ “ประธาน มารา ปาตานี” ซึ่งเป็น “องค์กรร่ม” หรือ umbrella organization ของขบวนการที่อ้างอุดมการณ์แบ่งแยกดินแดน 6 กลุ่ม ประกอบด้วย พูโล 3 กลุ่ม (พูโลเก่า พูโลใหม่) บีไอพีพี จีเอ็มไอพี และบีอาร์เอ็น  

โดยกลุ่ม “มารา ปาตานี” เป็นองค์กรตัวแทนที่จัดคณะเข้าพูดคุยสันติสุขกับฝ่ายไทยในยุครัฐบาล พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา สมัยแรก เมื่อปี 2558

ก่อนจะมาเป็นผู้นำกลุ่มมารา ปาตานี

แต่สำหรับ "อาวัง ยาบะ" อยู่ในกระบวนการพูดคุยมาตั้งแต่ยุครัฐบาลยิ่งลักษณ​ ชินวัตร ที่มีการเปิดโต๊ะพูดคุยสันติภาพอย่างเปิดเผย เป็นทางการ “บนโต๊ะ” ครั้งแรกของปัญหาชายแดนใต้ เมื่อปี 2556 โดยการพูดคุยครั้งนั้น มีกลุ่มบีอาร์เอ็นเป็นแกนหลัก มีหัวหน้าคณะพูดคุย คือ นายฮัสซัน ตอยิบ หรือ อุสตาซ ฮาซัน ตอยิบ จาก "บีอาร์เอ็น" โดย นายอาวัง เป็นคนสนิทของ "อุสตาซฮาซัน" และช่วยงานการพูดคุยมาโดยตลอด ก่อนที่โต๊ะพูดคุยจะล้มไปช่วงปลายปี 2556 ต่อเนื่องต้นปี 2557 และมีการรัฐประหาร 

กระทั่ง นายอาวัง กลับมาเป็น “ประธาน มารา ปาตานี” นำคณะเข้าพูดคุยกับรัฐบาลไทยรอบใหม่ในยุครัฐบาล พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา ดังกล่าว 

"อาวัง ยาบะ" พำนักอยู่ในมาเลเซีย และมีสายสัมพันธ์ที่ดีกับตำรวจสันติบาลมาเลเซีย จึงเป็นผู้ประสานงานกับคนในขบวนการแบ่งแยกดินแดนกลุ่มต่างๆ  และมีบทบาทเป็นมือประสานสิบทิศมาโดยตลอด ตั้งแต่เปิดโต๊ะพูดคุยสันติภาพครั้งแรก ในปี 2556 ในรัฐบาลนางสาวยิ่งลักษณ์ และครั้งต่อมาคือ โต๊ะพูดคุยสันติสุข ในรัฐบาล พล.อ.ประยุทธ์  โดยครั้งหลังเขาได้รับแต่งตั้งเป็นประธานมารา ปาตานี แต่สุดท้ายการพูดคุยก็ล้มไปช่วงก่อนโควิด เพราะตกลงกันไม่ได้เรื่องกำหนด “พื้นที่ปลอดภัย” และตัวเขาก็ถูกลดบทบาทลงไป 

ต่อมามีการพูดคุยรอบใหม่อีกรอบ โดยทาง "บีอาร์เอ็น" ตั้งคณะพูดคุยชุดใหม่ขึ้นมา นำโดย "อุสตาซ หีพนี มะเร๊ะ" หรือ นายอณัส อับดุลเราะห์มาน แต่คณะพูดคุยชุดนี้ ซึ่งมี 7 คน ไม่มีชื่อของ "นายอาวัง ยาบะ" 

เป็นที่คาดหมายกันว่า สาเหตุที่นายอาวัง ไม่มีชื่อปรากฏในคณะพูดคุยรอบที่ผ่านมา เป็นเพราะการปรับเปลี่ยนในขบวนการ "บีอาร์เอ็น" โดยเมื่อใครเคยเปิดตัวเข้าร่วมคณะพูดคุย และออกสื่อแล้ว หากโต๊ะพูดคุยล้ม ต้องลดบทบาทตัวเองลงไป ภาษาความมั่นคงเรียกว่า “เบิร์นตัวเอง” เพราะถือว่า “เสียลับ” ไปแล้ว คือตัวตนของบุคคลนั้นไม่เป็นความลับอีกต่อไป ไม่สามารถทำงานต่อสู้กับอำนาจรัฐได้อีก 

แกนนำสำคัญของบีอาร์เอ็น ยุคดั้งเดิม

พล.อ.สำเร็จ ศรีหร่าย อดีตรองแม่ทัพภาคที่ 4 ซึ่งได้รับการยอมรับว่าเป็น “กูรูบีอาร์เอ็น” เคยศึกษาโครงสร้างและเขียนหนังสือเกี่ยวกับ "บีอาร์เอ็น" หลายเล่ม เล่าว่า "อาวัง ยาบะ" เป็นแกนนำสำคัญของบีอาร์เอ็นตั้งแต่ยุคดั้งเดิม เป็นสายศาสนา เคยเป็นครูสอนศาสนาในโรงเรียนเอกชนสอนศาสนาชื่อดังในพื้นที่ชายแดนใต้ เคยร่วมงานกับ นายสะแปอิง บาซอ อดีตครูใหญ่โรงเรียนธรรมวิทยามูลนิธิ จ.ยะลา ซึ่งเชื่อกันว่าเป็นผู้นำจิตวิญญาณของ "บีอาร์เอ็น" โดย นายสะแปอิง เสียชีวิตไปเมื่อปี 2560 

ก่อน นายอาวัง ยาบะ เสียชีวิต เขาไม่ได้เป็นกรรมการหลักของ "บีอาร์เอ็น" แล้ว จากความขัดแย้งภายในช่วงก่อนหน้านี้ แต่ยังรู้จักกับแกนนำรายอื่นเป็นการส่วนตัว และให้คำปรึกษากับคณะพุดคุยอยู่บ้าง แต่ช่วงปลายรัฐบาล พล.อ.ประยุทธ์ คือช่วงตนปี 2566 โต๊ะพูดคุยก็ล้มไปอีก 

พล.อ.สำเร็จ เล่าอีกว่า "อาวัง ยาบะ" จบการศึกษาจากซาอุดิอาระเบีย ข้ามไปอยู่มาเลเซียนานหลายปีแล้ว โดยประกอบอาชีพค้าขาย ถือว่าเป็นคนมีฐานะ ปลูกบ้านหลังใหญ่อยู่ในมาเลเซีย และมีครอบครัว มีลูกทำงานที่มาเลเซีย แต่บทบาทในขบวนการเองในระยะหลัง ไม่มีแล้ว เพราะ "บีอาร์เอ็น" ปัจจุบันมีการผลัดใบ