อ่านทาง "วิษณุ เครืองาม" ร่วมรัฐบาลเศรษฐา มาเป็น "ผู้ตาม - ผู้คุม หรือ ไส้ศึก"

1 มิถุนายน 2567 ประเด็นร้อนการเมืองไทยที่ต้องจับตากันยาว ๆ กรณี 40 สว. ยื่นศาลรัฐธรรมนูญ วินิจฉัยคุณสมบัติของ นายเศรษฐา ทวีสิน นายกรัฐมนตรี ทำให้ต่อมา นายเศรษฐา มีการแต่งตั้ง นายวิษณุ เครืองาม อดีตรองนายกฯ ฝ่ายกฎหมาย ในรัฐบาล พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา เป็นที่ปรึกษาสำนักงานเลขาธิการคณะรัฐมนตรี (สลค.)


การแต่งตั้งนายวิษณุครั้งนี้ คอการเมืองต่างวิเคราะห์ว่า มีเหตุผลเดียวคือ เพื่อต้องการให้นายวิษณุ เจ้าของฉายา “เนติบริกร” ที่เป็นกูรูด้านกฎหมาย เข้ามาช่วยนายเศรษฐา ในการต่อสู้ครั้งนี้

การยอมรับตำแหน่ง “ที่ปรึกษาของนายกรัฐมนตรี” ของ นายวิษณุ เครืองาม ยังวิจารณ์กันไม่จบว่า ส่งสัญญาณทางการเมืองอย่างไรแน่ 

เพราะจะว่าไป นายวิษณุ ก็เคยเป็นใหญ่ และได้รับความสำคัญ มาตั้งแต่รัฐบาลไทยรักไทย ที่มี นายทักษิณ ชินวัตรเป็นผู้นำ 

พูดง่ายๆ คือร่วมงานทางการเมืองกับตระกูลชินวัตรมาก่อนรัฐบาลทหาร

แต่ก็ปฏิเสธไม่ได้ว่า นายวิษณุ เป็นมือกฎหมายของฝ่ายอำนาจเก่า อนุรักษ์นิยม แม่นยำเรื่องระเบียบพิธีการของราชสำนัก และก่อนรับตำแหน่งรอบนี้ ก็อยู่กับ “3 ป.” มานานถึง 9 ปี 


 

งานนี้จึงมีคนตั้งข้อสังเกตแบ่งเป็น 3 ทาง คือ 

1.รัฐบาลเพื่อไทย เห็นท่าจะไปไม่รอด จึงฟื้นความสัมพันธ์ครั้งเก่า ส่งเทียบเชิญนายวิษณุ มากู้ภัย กู้ชีพ ปัดเป่าภยันตรายจากงานด้านกฎหมาย และอาจารย์วิษณุก็โอเคตามนั้น 

2.นายวิษณุตัดสินใจรับตำแหน่ง เพราะได้รับไฟเขียวจาก “ผู้มีอำนาจตัวจริงในบ้านเมือง” และทำหน้าที่เป็นทั้ง “ตัวช่วย” และ “ตัวเชื่อม” รัฐบาลเพื่อไทย กับฝ่ายอำนาจเก่า และอนุรักษ์นิยม ให้ไปต่อแบบตลอดรอดฝั่งภายใต้ “บิ๊กดีล” หรือ “มหาดีล” 22 สิงหาคม 2566 (ทักษิณกลับบ้าน เศรษฐาเป็นนายกฯ) 

3.นายวิษณุ ถูกส่งมานั่ง ทั้งเอ็กซเรย์ ตรวจสอบ และกุมบังเหียนรัฐบาล โดยเฉพาะงานด้านกฎหมาย ไม่ให้ผิดดีล และสานต่อดีลต่างๆ ให้จบลงด้วยดี แต่ถ้ามีผิดดีล ก็เชือดทันทีในฐานะ “ผู้คุมกฎ” 

ทั้ง 3 ฉากทัศน์นี้ คอการเมืองถกเถียงกันว่าเป็นแบบไหน 

แต่ อาจารย์ธนพร ศรียากูล เจ้าของตำแหน่งผู้อำนวยการสถาบันวิเคราะห์การเมืองและนโยบาย อ่านคำสัมภาษณ์ระหว่างบรรทัดของอาจารย์วิษณุ แล้วฟันธงเอาไว้น่าสนใจ 

อาจารย์ธนพร บอกว่า อาจารย์วิษณุส่งสัญญาณชัดเจนตลอดการให้สัมภาษณ์ ทุกคำล้วนมีความหมายลึกซึ้ง และบอกถึงจุดยืน กับตำแหน่งแห่งที่ของตนในรัฐบาลอย่างชัดเจนที่สุด

1.นายวิษณุ เล่าเบื้องหลังการเข้าร่วมงานกับรัฐบาล เล่าตรงๆ ว่านายกฯมาชวนอย่างไร นายกฯพูดอะไร มีคำพูดหลายคำน่าสนใจ เช่น นายกฯทำงานท่ามกลางคนไม่รู้ รองนายกฯพีระพันธุ์ ควบกระทรวงพลงงาน แล้วดีเบตกับกระทรวงอื่น ทำให้หลายๆ ครั้งมีปัญหา ซึ่งล้วนเป็นคำบอกเล่าจากนายกฯ 

ปกติเรื่องแบบนี้ต้องเป็นเรื่องความลับ เมื่อก่อนอาจารย์วิษณุไม่เคยพูดแบบนี้ วันนี้ทำไมอาจารย์วิษณุถึงพูด 

คำตอบก็คือ การที่ตัดสินใจเข้ามาร่วมงานกับรัฐบาล ไม่ได้มาเป็นบอดี้การ์ด แปลไทยเป็นไทย คือ “เป็นผู้มาคุม” เพราะถ้าเป็นบอดี้การ์ด ต้องรับเป็นรองนายกฯ ไปแล้ว
 

2.พิจารณาจากคำสั่งแต่งตั้งที่ออกมา เชื่อมโยงกับคำสั่งตั้ง “ที่ปรึกษาของนายกฯ” คนอื่นๆ 

โครงสร้างคำสั่งแตกต่างจากคนอื่นมาก อำนาจเยอะมาก ถึง 5 ข้อ ทั้งตรวจสอบ เรียกประชุม เรียกคน เรียกเอกสาร และยังสามารถให้ข่าวในนามรัฐบาลได้ 

3.เมื่อพิจารณาร่วมกับคำสัมภาษณ์ ชัดเจนว่า ไม่ได้มาเป็นลูกน้อง แต่มาคุม แถมหลักๆ จะทำงานที่บ้าน มีอะไรก็นำแฟ้มไปให้ดู 

อาจารย์ธนบอก ชี้ประเด็นว่า ตรงนี้ถือว่ามีนัยยะ เพราะถ้านั่งทำงานที่ทำเนียบฯ ยังไงก็เป็นลูกน้องนายกฯ แต่เมื่อทำงานที่บ้าน ทั้งรัฐมนตรี รองนายกฯ หรือแม้แต่นายกฯ เอง หากต้องการจะปรึกษาเรื่องสำคัญเร่งด่วน ต้องเดินทางไปหา สะท้อนถึงความสำคัญที่เหนือกว่ารัฐมนตรี รองนายกฯ หรือแม้แต่นายกฯ เลยด้วยซ้ำ 

4.ส่งสัญญาณคดีของอดีตนายกฯ ทักษิณ ทันทีที่รับตำแหนึ่ง คือตอบคำถามสื่อเรื่องคดี 112 โยงวันนัดพาตัวไปฟ้อง 18 มิถุนายน อาจารย์วิษณุตอบคำถามนักข่าว บอกว่า ช่วงหลังๆ คดี 112 ผู้ต้องหาก็ได้ประกันตัว 

อาจารย์ธนพร บอกว่า ตอบแบบนี้ชัดเจนพอหรือไม่ นี่เท่ากับเป็นการส่งซิกจาก “เนติบริกร” วันที่ 18 มิถุนายน อดีตนายกฯ จึงน่าจะได้ประกันตัวแน่นอน 

5.การมาของอาจารย์วิษณุ สะท้อนความสัมพันธ์กับโครงสร้างอำนาจเดิม และไม่ใช่ความสัมพันธ์ที่เท่าเทียมกันกับรัฐบาลชุดปัจจุบัน  

สรุปก็คือ อำนาจเก่า และฝ่ายอนุรักษ์นิยมส่งสัญญาณให้พรรคเพื่อไทยทราบว่า รัฐบาลเพื่อไทยเป็นเครื่องมือประหัตประหารกับก้าวไกล แต่อย่าตีเสมอ เมื่อได้ดาบแล้วก็ทำหน้าที่ต่อไปให้สำเร็จ...นั่นคือคำตอบ