3 พ.ค. "วันเสือดาวสากล" ร่วมตระหนักถึงคุณค่ายอดนักล่าแห่งผืนป่า

"วันเสือดาวสากล" ตรงกับวันที่ 3 พฤษภาคมของทุกปี วันนี้ถูกก่อตั้งขึ้นเพื่อเป็นการตระหนักถึงความสำคัญของ "เสือดาว" ต่อระบบนิเวศผืนป่า ซึ่งปัจจุบันเสือดาวมีสถานภาพเป็นสัตว์ที่เสี่ยงต่อการสูญพันธุ์ไม่ต่างจากสัตว์ชนิดอื่น เนื่องวันเสือดาวสากลปีนี้ ผู้เขียนขอพาท่านผู้อ่านไปรู้จักพร้อมตระหนักถึงการอนุรักษ์เสือชนิดนี้ ผู้ที่ได้ชื่อว่าเป็นยอดนักล่าแห่งผืนป่า และเป็นสัตว์ที่มีสถานภาพเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์

เสือดาวมีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Panthera pardus ซึ่งเป็นคำเดียวกับชื่อวิทยาศาสตร์ของ "เสือดำ" เนื่องจากทั้งเสือดาวและเสือดำเป็นเสือชนิดเดียวกัน มีขนาดรูปร่างเหมือนกัน ต่างกันเพียงสีผิวกายภายนอกเท่านั้น 

โดยในประเทศไทยมีรายงานการกระจายของสัตว์ป่าในวงศ์เสือและแมวจำนวน 9 ชนิด ได้แก่ เสือกระต่าย เสือปลา แมวดาว แมวป่าหัวแบน แมวลายหินอ่อน เสือไฟ เสือลายเมฆ เสือดาว เสือโคร่ง ซึ่งเสือดาวถือเป็นสัตว์ผู้ล่าที่มีขนาดใหญ่เป็นอันดับที่ 2 ในป่าประเทศไทยรองจากเสือโคร่ง

รู้จักเสือดาว

เสือดาว มีชื่อภาษาอังกฤษคือ Leopard มาจากรากศัพท์ภาษากรีก 2 คำผสมกัน "Leon" มีความหมายว่า สิงโต และ "Pardos" มีความหมายว่า ลายจุด มันมีขนสีน้ำตาลอ่อนแกมเหลือง มีจุดดำทั้งตัว แต่บริเวณกลางตัวมีจุดดำเป็นกลุ่มๆ ที่เรียกกันว่า "รอยขยุ้มตีนหมา" หลังหูดำ มีจุดสีขาวนวลที่หลังหูเหมือนเสือโคร่ง 

เสือดาวเป็นสัตว์ที่อาศัยอยู่ได้ทุกสภาพแวดล้อม ไม่ว่าจะเป็นในป่าทึบ ป่าโปร่ง มันสามารถปรับตัวให้อยู่ในพื้นที่โล่งได้ แต่ก็ต้องมีหินหรือพุ่มไม้แห้งๆ เพื่อให้มันรู้สึกปลอดภัย เสือดาวทนต่อสภาพอากาศที่ร้อนได้ดี และสามารถอาศัยอยู่ในพื้นที่ห่างไกลแหล่งน้ำได้โดยไม่มีปัญหา พบในแอฟริกาและเอเชีย ตั้งแต่แมนจูเรียลงมาถึงอินโดจีน ไทย มาเลเซีย และชวา สำหรับประเทศไทยพบตามป่าทั่วไปแต่พบมากทางภาคใต้

สำหรับพฤติกรรมของเสือดาวอีกอย่าง คือ มันเป็นพวกรักสันโดษ ชอบอยู่ลำพัง และดุ มีเพียงฤดูผสมพันธุ์ถึงจะอยู่กันเป็นคู่ บางครั้งเราอาจจะเห็นเสือดาวกินกันเอง เช่นกรณีมันกินลูกของมันเอง หรืออีกกรณี คือ เสือดาวตัวผู้จะกินลูกของเสือดาวตัวเมียที่เกิดจากตัวผู้ตัวอื่น

มากความสามารถ

เสือดาว ทนร้อนได้ดีกว่าเสือโคร่ง ไม่ชอบอาบน้ำอย่างเสือโคร่ง ขึ้นต้นไม้เก่งกว่าเสือโคร่ง เป็นสัตว์ที่ว่องไวและดุ ปกติแล้วอยู่ตามลำพังตัวเดียว จะอยู่เป็นคู่ในระยะผสมพันธุ์เท่านั้น ชอบกระโดดจากต้นไม้เพื่อจับเหยื่อบนพื้นดิน และลากเหยื่อขึ้นต้นไม้เพื่อกันไม่ให้สัตว์อื่นมาแย่ง

นอกจากนี้ มันสามารถว่ายน้ำได้ แม้ยามปกติจะพยายามเลี่ยงก็ตาม และหากดูจากภายนอกมันไม่เหมือนจะปีนต้นไม้ได้ แต่มันก็ชอบใช้ชีวิตบนต้นไม้อย่างช่ำชอง จนทำให้เรานึกถึงนักกายกรรม แถมการเคลื่อนไหวก็ว่องไวเสมือนนักวิ่งก็ไม่ปาน

เสือดาว เป็นสัตว์ที่ฉลาด หาวิธีจับเหยื่อได้อย่างเฉียบแหลม มันกินสัตว์ป่าทุกชนิดที่จับได้ เช่น หมู กวาง ลิง นกยูง สุนัข และแมลง บางครั้งปู-ปลาก็กิน

หรือแม้แต่เหยื่อของมันที่อาศัยอยู่บนต้นไม้อย่างพวก ลิง ค่าง หรือชะนี เวลาเสือดาวจะล่าเหยื่อเหล่านี้ มันจะทำท่าทีเหมือนปีนต้นไม้ให้ ลิง ค่าง หรือชะนี ตกใจจนพวกนั้นต้องกระโดดลงจากต้นไม้ จากนั้น เสือดาวก็จะตะครุบเหยื่อได้อย่างง่ายๆ

นอกจากจะฉลาดแล้ว มันจะมีนิสัยชอบระวังภัย อย่างเวลาที่มันล่าเหยื่อได้ ก็จะคาบเหยื่อขึ้นไปกินบนต้นไม้ เพื่อป้องกันศัตรูอย่างพวกเสือโคร่งเข้ามาแย่งอาหารนั่นเอง

เป็นสัตว์ป่าคุ้มครอง

สถานภาพปัจจุบันของเสือดาว-เสือดำ ถือเป็นสัตว์ป่าคุ้มครองตามพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ. 2562 และจัดให้อยู่ในบัญชีหมายเลข 1 ของไซเตส คือชนิดพันธุ์ของสัตว์ป่าและพืชป่าที่มีสถานภาพใกล้สูญพันธุ์ ห้ามค้าโดยเด็ดขาด รวมทั้งไอยูซีเอ็น (IUCN) จัดให้ อยู่ใน สถานะสัตว์ป่าที่มีความเสี่ยงขั้นอันตรายต่อการสูญพันธุ์ (Vulnerable) จากการบุกรุกทำลายพื้นที่ป่า ภัยพิบัติจากธรรมชาติ และการล่าอย่างหนักจากมนุษย์

ดังนั้น เพื่อเป็นการตระหนักถึงคุณค่าของทรัพยากรธรรมชาติ รวมถึง เหล่าสัตว์ป่าที่ตกอยู่ในสภาวะเสี่ยงอันตรายต่อการสูญพันธุ์ เราทุกคนต้องช่วยกันอนุรักษ์เสือดาวและสิ่งมีชีวิตอื่นๆ ในผืนป่าด้วยการไม่ทำลายแหล่งที่อยู่อาศัย แหล่งอาหาร ซึ่งจะนำไปสู่การคุกคามชีวิตของสัตว์ป่า รวมถึง ไม่ซื้อสินค้าที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับสัตว์ป่า ตลอดจนร่วมกันฟื้นฟูสิ่งแวดล้อม

เพราะทุกชีวิตในผืนป่าล้วนมีความสำคัญต่อระบบนิเวศ และต่างก็ทำหน้าที่ของตัวเองอย่างสุดกำลัง เพื่อรักษาไว้ซึ่งความสมดุลของธรรมชาติ

ขอบคุณภาพและข้อมูลจาก : 
กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช
ประชาสัมพันธ์ กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช
สวนสัตว์สงขลา
Environman
มูลนิธิสืบนาคะเสถียร
สวนสัตว์นครราชสีมา