เรื่องต้องรู้ของผู้ป่วยโรคไต เปิดลิสต์ผักผลไม้โพแทสเซียมสูงที่ต้องระวัง
ลดเค็ม ลดโซเดียม ลดเสี่ยงโรคไต แล้วรู้หรือไม่ว่า ในผักผลไม้บางชนิด ไม่เค็ม ไม่โซเดียมสูง ก็อันตรายกับผู้ป่วยโรคไต มาดูกันว่าเลือกกินอย่างไรให้ปลอดภัยหายห่วง
รายงานของ The United States Renal Data System (USRDS) พบว่า ประเทศไทยเป็น 1 ใน 5 ประเทศที่มีอัตราการเกิดโรคไตสูงที่สุด ซึ่งการป้องกันโรคไตเริ่มต้นง่ายๆ แค่ลดการบริโภคโซเดียม และเพิ่มการรับประทานผักและผลไม้
แต่ในขณะเดียวกัน ไม่ว่าจะในผักหรือผลไม้ที่กินกันทุกวัน แม้จะเป็นประโยชน์ต่อร่างกาย ก็มีบางชนิดที่กลับมีอันตรายอย่างไม่น่าเชื่อ เนื่องจากหลายสาเหตุ ไม่ว่าจะเป็นเพราะผักผลไม้เหล่านั้นมีสารพิษในตัวมันเอง ซึ่งถ้ากินในปริมาณน้อยอาจจะไม่ก่อให้เกิดพิษ แต่หากกินในปริมาณมากอาจจะเป็นพิษได้ หรือบางชนิดถ้ากินดิบๆ ก็จะเป็นพิษ แต่ถ้าทำให้สุกหรือผ่านกระบวนการให้ความร้อนก่อนสารพิษก็จะสลายตัวได้ ส่วนในผักผลไม้บางชนิดอาจมีสารหรือแร่ธาตุบางอย่างในปริมาณสูง และอาจจะก่อเกิดโทษกับ “ผู้ป่วยโรคเรื้อรัง” โดยเฉพาะกับผู้ป่วยโรคไต เพราะผู้ป่วยโรคไตมักจะมีความบกพร่องในการขจัดโพแทสเซียมออกจากร่างกาย ซึ่งอาจทำให้เกิดภาวะ Hyperkalemia หรือภาวะที่มีปริมาณโพแทสเซียมในเลือดสูงเกินเกณฑ์ และไตต้องทำงานหนักในการขับแร่ธาตุ ซึ่งก่อให้เกิดอันตรายต่อร่างกายและระบบหัวใจ ดังนั้น สำหรับผู้ป่วยโรคไตจึงควรระมัดระวังในการกินผักผลไม้
ผักผลไม้ที่มีโพแทสเซียมสูง ผู้ป่วยโรคไตควรกินอย่าง “ระวัง”
- ใบกะเพรา
- กระถิน
- แครอท
- ผักแพว
- ผักคะน้า
- เห็ดฟาง
- ฟักทอง
- บร็อกโคลี่
- กะหล่ำดอก
- ผักกาดขาว
- กะหล่ำปลี
- กุยช่ายดอก
- ผักกวางตุ้ง
- ถั่วฝักยาว
- มะรุม
- ผักโขม
- หน่อไม้
- ผักโขม
- หน่อไม้
- หน่อไม้ฝรั่ง
- ขี้เหล็ก
- ชะอม
- หัวปลี
- เห็ดโคน
- มันฝรั่ง
- ผักชี
- มะเขือเทศ
- ทุเรียนหมอนทอง
- ทุเรียนก้านยาว
- ทุเรียนชะนี
- กล้วยหอม
- กล้วยไข่
- กล้วยน้ว้า
- แก้วมังกร
- กีวี่
- ลำไย
- น้อยหน่า
- ฝรั่ง
- ขนุน
- ส้มสายน้ำผึ้ง
- มะเฟือง
- มะม่วงสุก
- มะขามหวาน
- ลูกยอ
- แคนตาลูป
- กระท้อน
- ลูกพลับ
- มะปราง
- ผลไม้อบแห้งทุกชนิด เช่น ลูกเกด ลูกพรุน
- ผลไม้หมักดองทุกชนิด
- ผลไม้แช่อิ่มทุกชนิด
สำหรับผักผลไม้ข้างต้นยังสามารถกินได้แต่แนะนำให้กินในปริมาณน้อยๆ อีกประเด็นสำคัญสำหรับผู้ป่วยโรคเรื้อรังคือ นอกจากผลไม้จะมีปริมาณโพแทสเซียมสูงแล้ว ยังอาจมีโซเดียมและน้ำตาลที่อาจส่งผลเสียต่อระบบการทำงานของไตและระบบภายในร่างกายอื่นๆ ได้ด้วย ดังนั้น หากผู้ป่วยมีระดับโพแทสเซียมในเลือดสูงกว่า 5.0 มิลลิกรัม/เดซิลิตร ควรงดผลไม้ทุกชนิด (ชั่วคราว) นอกจากนี้ ผู้ป่วยโรคไตควรได้รับคำแนะนำจากแพทย์ผู้เชี่ยวชาญในเรื่องการดูแลสุขภาพโดยรวม เนื่องจากในผู้ป่วยโรคไตแต่ละเคสอาจมีปัจจัยความเสี่ยงอื่นๆ ที่ควรต้องคำนึงถึงด้วย
ผักผลไม้ที่มีโพแทสเซียมต่ำถึงปานกลาง แนะนำให้ผู้ป่วยโรคไตกินได้ในปริมาณที่เหมาะสม
- ถั่วงอก
- แตงร้าน
- แตงกวา
- เห็ดนางฟ้า
- ฟักเขียว
- พริกฝรั่ง
- มะเขือเทศสีดา
- พริกหยวก
- บวบเหลี่ยม
- ถั่วพู
- หอมหัวใหญ่
- น้ำเต้า
- เห็ดหูหนู
- ลองกอง
- ลูกพีช
- มังคุด 3 ผล
- ชมพู่ 2 ผล
- องุ่นเขียว 8-10 ผล
- เงาะ 4 ผล
- มะม่วงดิบ
- สับปะรด 8 ชิ้นคำ
- ลูกแพร์
- แอปเปิล 1/2 ผลกลาง
- พุทรา 2 ผลใหญ่
- ลองกอง 6 ผล
ผลไม้ทั้งหมดนี้จัดอยู่ในกลุ่มผลไม้ที่มีปริมาณโพแทสเซียมต่ำ ซึ่งถือว่าปลอดภัยต่อผู้ป่วยโรคไตที่ควรจำกัดปริมาณโพแทสเซียมให้ไม่เกิน 4.7 กรัมต่อวัน โดยเฉพาะผู้ป่วยโรคไตวายเรื้อรัง หรือผู้ป่วยโรคไตในระยะท้ายๆ
หวังว่าเรื่องนี้จะมีประโยชน์โดยเฉพาะกับคนที่เป็นโรคไต คนที่ต้องทำอาหารให้ผู้ป่วยกิน รวมทั้งคนที่กำลังดูแลสุขภาพ และเพื่อไม่ให้พลาดเรื่องราวดีๆ เกี่ยวกับสุขภาพ อย่าลืมกดติดตาม Nation STORY ในทุกแพลตฟอร์ม แล้วรออ่านคอนเทนต์ดีๆ ที่เราจะนำมาเสิร์ฟในทุกๆ วันได้เลย
แหล่งอ้างอิง : กรมอนามัย/คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล