3 พฤษภาคม เป็น "วันเสรีภาพสื่อมวลชนโลก" (World Press Freedom Day)

ย้อนกลับไปเมื่อวันที่ 3 พฤษภาคม ปี พ.ศ. 2534 หรือ วันนี้เมื่อ 33 ปีที่แล้ว "องค์การยูเนสโก" (UNESCO) ได้เสนอให้สมัชชาใหญ่องค์การสหประชาชาติ (UN) ประกาศให้วันที่ 3 พฤษภาคมทุกปี เป็น "วันเสรีภาพสื่อมวลชนโลก" (World Press Freedom Day) เพื่อย้ำเจตนารมณ์และหลักการที่เป็นพื้นฐานของเสรีภาพสื่อมวลชนทั่วโลก คือ เสรีภาพในการคิดและการแสดงออก เปิดโอกาสให้สื่อมวลชนได้เสนอข้อเท็จจริงโดยเสรี และปลอดภัย เนื่องจากในระยะหลัง มีนักข่าวภาคสนามที่ลงพื้นที่ เสียชีวิตขณะปฏิบัติงาน ถูกจับเป็นตัวประกัน และถูกจับกุม เพิ่มมากขึ้น

นอกจากนี้ วันเสรีภาพสื่อมวลชนโลก เป็นวาระที่ประเทศต่างๆ รัฐบาล ประชาชน และสื่อมวลชนเอง จะได้ร่วมกันปลุกจิตสำนึก พิจารณาและพัฒนาข้อคิดข้อเสนอต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับเสรีภาพในการแสดงออกของสื่อมวลชน อีกทั้ง ยังเป็นโอกาสให้ประเทศต่างๆ ทั่วโลกร่วมกันเฉลิมฉลองและประเมินสถานการณ์ของเสรีภาพในการแสดงออกของสื่อมวลชน

ถึงแม้ว่าการเฉลิมฉลอง "วันเสรีภาพสื่อมวลชนโลก" เพิ่งเริ่มต้นเมื่อปี 2534 แต่ก่อนหน้านั้น "ปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน" (The Universal Declaration of Human Rights) ซึ่งที่ประชุมสมัชชาสหประชาชาติมีมติรับรองเมื่อปลายปี 2491 ก็บัญญัติเรื่องเสรีภาพของสื่อมวลชนไว้ในข้อที่ 19 ว่า 

"ทุกคนมีสิทธิในอิสรภาพแห่งความเห็นและการแสดงออก สิทธินี้รวมถึงอิสรภาพในการที่จะถือเอาความเห็นโดยปราศจากการแทรกสอด และที่จะแสวงหา รับ และแจกจ่ายข่าวสาร และความคิดเห็นไม่ว่าโดยวิธีใดๆ และโดยไม่คำนึงถึงเขตแดน"

ตรงกับวันครบรอบการประกาศ "ปฏิญญาวินด์ฮุค"

"วันเสรีภาพสื่อมวลชนโลก" เป็นวันเดียวกันกับวันครบรอบการประกาศ "ปฏิญญาวินด์ฮุค" (Windhoek Declaration) ว่าด้วยการส่งเสริมสื่อมวลชนที่เป็นอิสระและหลากหลาย โดยปฏิญญานี้ประกาศในวันสุดท้ายของการสัมมนาว่าด้วยการส่งเสริมสื่อมวลชนแอฟริกาที่เป็นอิสระและหลากหลาย ซึ่งจัดขึ้นที่เมืองวินด์ฮุค ประเทศนามิเบีย ระหว่างวันที่ 29 เมษายน ถึง 3 พฤษภาคม ปี 2534 ปฏิญญาวินด์ฮุคเรียกร้องให้ก่อตั้ง ส่งเสริม และทำนุบำรุงสื่อที่เป็นอิสระและมีรูปแบบและเนื้อหาหลากหลาย ปฏิญญานี้ย้ำว่าสื่อที่เป็นอิสระสำคัญต่อการพัฒนา และคงไว้ซึ่งประชาธิปไตย และการพัฒนาเศรษฐกิจ

กิจกรรมที่ทำในวันเสรีภาพสื่อมวลชนโลก

ในวันที่ 3 พฤษภาคมทุกปี องค์กรที่เกี่ยวข้องกับสิทธิเสรีภาพสื่อมวลชนทั่วโลก จะทำกิจกรรมย้ำเตือนรัฐบาลทุกประเทศให้ตระหนักถึงความจำเป็นที่จะต้องปฏิบัติตามพันธะสัญญาที่จะเคารพสิทธิในการแสดงออกของสื่อมวลชน

สำหรับประเทศไทย เมื่อ "วันเสรีภาพสื่อมวลชนโลก" มาถึง องค์กรสื่อต่างๆ จะร่วมทำกิจกรรม ออกแถลงการณ์ เพื่อเรียกร้องถึงสิทธิเสรีภาพของสื่อมวลชน ในการแสดงความคิดเห็น และนำเสนอข้อมูลข่าวสาร รวมทั้งคัดค้านสิ่งที่จะมาริดรอนสิทธิเสรีภาพของสื่อมวลชน

วันเสรีภาพสื่อมวลชนโลก ยังถือเป็นวันที่ผู้ที่ทำงานด้านสื่อต้องทบทวนและพูดคุยกัน โดยเฉพาะเรื่องสิทธิในการแสดงออกและจริยธรรมของวิชาชีพ

ขอบคุณข้อมูลจาก : 
https://www.komchadluek.net/today-in-history/274849
https://www.komchadluek.net/news/513597
https://www.thaipbs.or.th/now/content/1103
https://tja.or.th/view/library/database/6202
https://www.prd.go.th/th/content/category/detail/id/31/iid/283519

ภาพจาก : www.shutterstock.com