พันเอก (พิเศษ) ดร. ถนัด คอมันตร์ เกิดเมื่อวันที่ 9 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2457 เป็นบุตรของพระยาพิพากษาสัตยาธิปตัย (โป๋ คอมันตร์) เนติบัณฑิตไทยรุ่นแรก กับคุณหญิงถนอม พิพากษาสัตยาธิป
พันเอก (พิเศษ) ดร. ถนัด คอมันตร์ ได้สมรสกับท่านผู้หญิงโมลี คอมันตร์ ธิดาคนรองของนายเป๋า วีรางกูร หลานตาของพระยาอนุกูลสยามกิจ (ชุน อนุกูลสยามกิจ)
พ.อ.(พิเศษ) ดร.ถนัด จบการศึกษาจากโรงเรียนอัสสัมชัญ จบปริญญาตรีด้านกฎหมายจาก มหาวิทยาลัยแห่งเมืองบอร์โดซ์ ปริญญาโทและปริญญาเอกจาก มหาวิทยาลัยปารีส ประเทศฝรั่งเศส มีหลานชายคนหนึ่งเป็นนักธุรกิจที่เคลื่อนไหวทางการเมือง คือ นายอัมรินทร์ คอมันตร์ เคยดำรงตำแหน่งเอกอัครราชทูตไทยในหลายประเทศ เช่น สหรัฐอเมริกา เป็นต้น
ท่านยังได้รับการยกย่องในฐานะผู้วางรากฐานความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ โดยมีบทบาทสำคัญอย่างยิ่งในการ ก่อตั้ง "สมาคมอาเซียน" หรือ สมาคมประชาชาติแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ขึ้นเมื่อ ปี พ.ศ. 2510 และต่อมา พ.อ.(พิเศษ) ดร.ถนัด คอมันตร์ ยังได้รับเลือกให้เป็น สมาชิกฝ่ายไทย ใน ศาลประจำอนุญาโตตุลาการ ณ กรุงเฮก ประเทศเนเธอร์แลนด์ มีวาระ 6 ปี ระหว่างปี พ.ศ. 2539 - พ.ศ. 2545
ในเส้นทางการเมือง พันเอก (พิเศษ) ดร. ถนัด คอมันตร์ เคยเป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ ในรัฐบาลจอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ และ จอมพลถนอม กิตติขจร และเป็น รองนายกรัฐมนตรีในัฐบาลพลเอกเปรม ติณสูลานนท์
นอกจากนั้น ยังเคยดำรงตำแหน่งหัวหน้าพรรคประชาธิปัตย์ ระหว่างปี พ.ศ. 2522 ถึง พ.ศ. 2525 หลังการลาออกจากตำแหน่ง หัวหน้าพรรค ของ ม.ร.ว.เสนีย์ ปราโมช ที่ประกาศ วางมือทางการเมือง ซึ่งนับเป็นช่วงวิกฤตที่สุดของ พรรคประชาธิปัตย์ ที่กระแสความนิยมตกต่ำอย่างรุนแรง และสมาชิกในพรรคเกิดความแตกแยกกัน โดยผลการเลือกตั้งในปี พ.ศ. 2522 ในกรุงเทพฯ ได้ ส.ส. เพียงคนเดียว คือตัว พ.อ. (พิเศษ) ดร.ถนัด เองที่เป็น ส.ส.กรุงเทพมหานคร เขต 2 ( เขตพญาไท และ เขตป้อมปราบศัตรูพ่าย ) โดย พ.อ.(พิเศษ) ดร.ถนัด คอมันตร์ ต้องรับภาระในตำแหน่ง หัวหน้าพรรค เพื่อประคองพรรคให้อยู่รอดต่อไปได้ และเคยได้รับแต่งตั้งเป็นสมาชิกสภานิติบัญญัติแห่งชาติ ในปี พ.ศ. 2516 และในปี พ.ศ. 2523 ได้รับแต่งตั้งเป็นรองนายกรัฐมนตรี ในรัฐบาลพลเอกเปรม ติณสูลานนท์ ที่พรรคประชาธิปัตย์เข้าร่วมรัฐบาล
ในทางวิชาการ เคยดำรงตำแหน่ง อธิการบดีคนแรกของมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ ช่วงเดือนเมษายน พ.ศ. 2511 ถึง เดือนมีนาคม พ.ศ. 2512 และเป็น กรรมการผู้ทรงคุณวุฒิ ในสถาบันอุดมศึกษาหลายแห่ง